Polskie przepisy
Zgodnie z polskimi przepisami o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny jeżeli nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona. Korekty można dokonać za okres, w którym nieściągalność się uprawdopodobniła – tj. upłynęło 90 dni od terminu płatności wynikającego z faktury bądź umowy, a wierzytelność nie została ani uregulowana ani zbyta. Aby można było dokonać korekty muszą być spełnione łącznie dodatkowe warunki względem dłużnika i wierzyciela:
- dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
- na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty zarówno wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni i dodatkowo dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego.
Ponadto, występuje jeszcze kryterium czasowe, zgodnie z którym z ulgi można skorzystać, jeśli od daty wystawienia faktury nie upłynęły 2 lata (licząc od końca roku, w którym została wystawiona).
Podatnicy w licznych wnioskach o interpretacje argumentowali, iż polskie przepisy są niezgodne z unijną dyrektywą (2006/112/WE). Argumentacja organów i sądów sprowadzała się do tego, że krajowy ustawodawca miał prawo wprowadzić dodatkowe ograniczenia i restrykcje w stosowaniu ulgi, w związku z tym należy stosować krajowe przepisy. W 2018r. NSA nabrał wątpliwości czy polskie przepisy nie są zbyt restrykcyjne i w związku z powyższym skierował do TSUE pytanie prejudycjalne.
Konkluzje wyroku TSUE
Zgodnie z wyrokiem TSUE (sygn. akt C-335/19) z dnia 15 października 2020r. polskie przepisy są w sprzeczności z przepisami dyrektywy. Zgodnie z argumentacją trybunału, nie można uzależnić prawa do odzyskania VAT przez wierzyciela od tego, czy dłużnik nie został wyrejestrowany, nie jest w stanie upadłości ani likwidacji bądź nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego. Również rozstrzygającym nie jest status VAT wierzyciela na dzień poprzedzający złożenie korekty deklaracji podatkowej.
Co to oznacza dla polskich podatników?
Wyrok TSUE jest korzystny dla polskich podatników i bez wątpienia zwiększy zakres wykorzystania ulgi na złe długi w VAT, dając podatnikiem istotny argument w dyskusjach ze skarbówką. Co prawda nadal pozostają wątpliwości czy pozostałe polskie przepisy są zgodne z dyrektywą (jak np. dwuletni okres od wystawienia faktury), ale kwestia ta nie była objęta pytaniem prejudycjalnym.
Warto również pamiętać o tym, że pozytywny wyrok TSUE pozwala na wznowienie postępowania sądowo – administracyjnego na wniosek strony (w ciągu trzech miesięcy od daty publikacji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE) lub na wznowienie postępowania podatkowego (w ciągu miesiąca od daty publikacji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE).
