Organy podatkowe skutecznie wdrażają nowe rozwiązania legislacyjne w celu zapobiegania wyłudzeniom podatku od towarów i usług – wynika z najnowszego raportu Najwyższej Izby Kontroli.
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) przeprowadziła w okresie 01.2016-06.2017 kontrolę działalności urzędów skarbowych, urzędów kontroli skarbowej oraz urzędów celno-skarbowych. W swoim najnowszym raporcie NIK przedstawił wnioski z kontroli, pozytywnie oceniając poprawę skuteczności działania organów podatkowych w zakresie zapobiegania wyłudzeniom w podatku VAT.
Zmiany legislacyjne skutkują uszczelnieniem systemu VAT
W raporcie NIK zwrócił szczególną uwagę na efekt zmian prawnych które zostały wprowadzone w kontrolowanym okresie i spowodowały uszczelnienie systemu VAT a w konsekwencji- wzrost dochodów budżetowych z tego podatku. Co więcej, sukcesywnie wdrażane są kolejne zmiany.
Nowe rozwiązania legislacyjne
- obowiązek przesyłania comiesięcznych JPK przez podatników VAT czynnych,
- obowiązek przekazywania na żądanie organu podatkowego całości lub części ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych,
- system monitorowania drogowego przewozu towarów wrażliwych,
- zlikwidowanie rozliczeń kwartalnych dla określonych grup podatników,
- zmiany w rozliczaniu VAT przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu paliw silnikowych,
- zmiany w rejestracji i wykreśleniu podatników z rejestru VAT,
- nowe zasady dokonywania zwrotu VAT w 25 terminie dni,
- powszechniejsze stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia,
- przywrócenie sankcji podatkowych za nierzetelne rozliczanie VAT oraz zaostrzenie sankcji karnych skarbowych za wystawianie fikcyjnych faktur.
Technologia pomaga
Zgodnie z konkluzjami raportu, nowe narzędzia informatyczne (tj. JPK_VAT) wspomagają wybór podatników do kontroli oraz pozwalają na szybką i skuteczniejszą weryfikację podejrzanych transakcji. Można się spodziewać wzrostu znaczenia JPK_VAT ze względu na objecie mikroprzedsiębiorców od stycznia 2018 r. obowiązkiem raportowania.
(Nie) obecny w rejestrze
Raport NIK wskazuje na dwie problematyczne obszary związane z rejestrem VAT. Po pierwsze, w badanym okresie sam proces rejestracji uległ wydłużeniu. Wynika to w głównej mierze z intensyfikacji czynności weryfikacyjnych przed dokonaniem wpisu.
Po drugie, zostały zidentyfikowane nieprawidłowości w wykreślaniu podmiotów z rejestru. Jedna trzecia podatników została wykreślona po zaprzestaniu działalności podlegającej opodatkowaniu, a pozostała część po określeniu przez organ ustawowych przesłanek do wykreślenia. Wyniki kontroli wskazały, że występowały opóźnienia w wykreślaniu podmiotów, a dodatkowo niektóre przypadki wyrejestrowania odbyły się bez wydania decyzji, co w świetle orzecznictwa sądów jest kontrowersyjne. Ponadto, rejestry nie zawsze były odpowiednio szybko aktualizowane.
Zwroty VAT pod szczególną kontrolą
Z raportu NIK wynika, że w kontrolowanych urzędach bardzo uważnie weryfikowano zasadność zwrotów podatku od towarów i usług. W przypadku zidentyfikowania nieprawidłowości, wszczynane były czynności kontrolne. Zgodnie z wnioskami raportu, podmioty typowane do kontroli określane były prawidłowo, a sama kontrola prowadzona była w sposób rzetelny. Co więcej, nie zostały zidentyfikowane przypadki nieuzasadnionego oraz długotrwałego wstrzymania zwrotu należnego VAT. NIK zwraca jednak uwagę na niewystarczające tempo reakcji na zidentyfikowane zagrożenia. Do głównych przyczyn kwestionowania zasadności zwrotów VAT należą sytuacje wymagające określenia czy nastąpiła sprzedaż poszczególnych majątków czy przedsiębiorstwa, rozstrzygnięcia podstawy opodatkowania akcji oraz przypadki wystawiania fikcyjnych faktur lub pozornych transakcji.
Co można usprawnić?
Mimo pozytywnej oceny działań Ministra Finansów, NIK wskazuje na pewne obszary, które należy usprawnić. Raport zawiera rekomendacje dotyczące zwiększonego wykorzystania narzędzi informatycznych, przyspieszenia reakcji na zidentyfikowane zagrożenia oraz usprawnienia procesu rejestracji oraz wykreślania z rejestru VAT .
