Ocena, czy dane działanie jest transakcją kontrolowaną, powinna następować indywidualnie dla każdego przypadku, z uwzględnieniem jego specyfiki. Wynik takiej analizy może być różny z perspektywy każdej ze stron transakcji – wynika z interpretacji ogólnej ministra finansów.
Pod koniec grudnia 2021 r. minister finansów wydał interpretację ogólną, w której wyjaśnił jak należy rozumieć transakcję kontrolowaną, przy czym zastrzegł, że wyjaśnienia te nie obejmują takich zagadnień jak: nieodpłatne świadczenie oraz przypisanie dochodu do zakładu zagranicznego.
Definicja ustawowa…
Zgodnie z obowiązującymi od 2019 roku przepisami transakcja kontrolowana to identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań. Jeśli zatem trzy elementy występują łącznie, tj. występują działania o charakterze gospodarczym, działania są identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron, a ustalenie lub narzucenie warunków następuje w wyniku powiązań oznacza, że podejmowane działania stanowią transakcję kontrolowaną.
Co ważne, minister zwrócił uwagę, że nie jest konieczne jednolite uznanie działania za transakcję kontrolowaną przez wszystkich uczestników danego działania. Dane działanie może zostać zakwalifikowane odmiennie przez uczestników, np. jako działanie o charakterze gospodarczym albo jako działanie pozbawione takich cech.
…działania o charakterze gospodarczym…
Jak zauważył minister nie ma w przepisach podatkowych wyjaśnionego pojęcia „działania o charakterze gospodarczym”, stąd konieczne jest indywidualne podejście i analiza każdego przypadku. Nie każda bowiem aktywność przedsiębiorcy będzie miała charakter gospodarczy. Przykładowo nie stanowi działania o charakterze gospodarczym wypłata dywidendy. Również wypłata zysku przez spółkę niebędącą osobą prawną na rzecz jej wspólników oraz otrzymanie przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną odpowiedniej części zysku tej spółki nie stanowi transakcji kontrolowanej.
…działania rzeczywiste…
Z kolei przy ocenie rzeczywistego charakteru zachowań stron minister sugeruje, aby brać pod uwagę istnienie uzasadnionych przyczyn ekonomicznych określonego działania. Zachowania sztuczne lub pozorne nie są zachowaniami rzeczywistymi. Rzeczywista treść podejmowanych działań identyfikowana jest na podstawie faktycznych zachowań stron.
…warunki narzucone lub ustalone
Ostatnim elementem ważnym przy analizie transakcji kontrolowanej jest kwestia ustalenia i narzucenia warunków transakcji. Minister tłumaczy, że istnienie powiązań samo w sobie nie determinuje występowania transakcji kontrolowanej. Warunki działań o charakterze gospodarczym mają zostać ustalone lub narzucone w wyniku powiązań. Wyrażenie „ustalone lub narzucone w wyniku powiązań” nie oznacza, że transakcji muszą bezpośrednio dokonywać podmioty powiązane, tylko że powiązania miały wpływ na ustalenie treści działań. To nie wyklucza więc, że warunki danej transakcji mogą zostać ustalone lub narzucone przez podmiot powiązany, który nie jest bezpośrednio stroną transakcji.
W podsumowaniu interpretacji minister stwierdził, że pojęcie „transakcja kontrolowana” obejmuje transakcje spełniające przesłanki z art. 11a ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT (art. 23m ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT), niezależnie od tego, czy są one realizowane na warunkach zgodnych z zasadą ceny rynkowej (ang. arm’s length principle), czy na warunkach niezgodnych z zasadą ceny rynkowej.
Interpretacja ogólna ministra finansów z 31 grudnia 2021 r., nr DCT1.8203.4.2020, Dz.Urz. MF z 30 grudnia 2021 r., poz. 16.
Zobacz też:
2 lutego 2022
31 stycznia 2022
