Unia planuje wprowadzenie nowej dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa ma zastąpić dotychczasowe regulacje UE w sprawie ujawniania informacji niefinansowych i rozszerzyć katalog podmiotów obowiązanych do raportowania. Opracowane zostaną jednolite europejskie standardy raportowania oraz ich uproszczona wersja dla mniejszych jednostek.
24 lutego 2022 r. Rada UE ds. Konkurencyjności przyjęła tzw. ogólne podejście do projektu dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Chodzi w tym przypadku o projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę̨ 2013/34/UE, dyrektywę̨ 2004/109/WE, dyrektywę̨ 2006/43/WE oraz rozporządzenie (UE) nr 537/2014 w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Kraje członkowskie w tekście kompromisowym proponują znaczące wydłużenie terminu (do 18 miesięcy) na transpozycję dyrektywy oraz trójstopniowe jej zastosowanie przez jednostki – tj. do sprawozdań z działalności za lata obrotowe od 1 stycznia 2024 roku, 2025 roku oraz 2026 roku. Takie rozwiązanie ma zapewnić jednostkom więcej czasu na przygotowanie się do nowych wymogów raportowania.
W pierwszym terminie (czyli od 2024 roku) nowe przepisy zastosowałyby tylko te jednostki, które obecnie raportują już informacje niefinansowe (czyli duże jednostki zainteresowania publicznego mające powyżej 500 pracowników).
W drugim terminie (czyli od 2025 r.) – przepisy musiałyby stosować wszystkie pozostałe duże jednostki, tj. spełniające dowolne dwa z trzech kryteriów (suma bilansowa powyżej 20 mln euro, przychody netto powyżej 40 mln euro, liczba pracowników powyżej 250) i to bez względu, czy są jednostkami zainteresowania publicznego czy nie.
W trzecim terminie (czyli od 2026 r.) – do stosowania nowych rozwiązań zobowiązane byłyby wszystkie małe i średnie spółki giełdowe.
Zakresem dyrektywy będą objęte także duże grupy kapitałowe. Warto podkreślić, że obowiązkowe raportowanie nie obejmie jednostek mikro oraz małych i średnich jednostek nienotowanych na giełdzie. Równocześnie jednostki takie (nienotowane na rynku regulowanym) będą mogły zdecydować się na stosowanie na zasadzie dobrowolności standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, które Komisja przyjmie jako akty delegowane dotyczące sprawozdawczości prowadzonej przez małe i średnie jednostki notowane na rynku regulowanym.
Co ważne, w dyrektywie rozszerzono zakres stosowania nowych przepisów o rachunkowości dotyczących obowiązków sprawozdawczych w zakresie zrównoważonego rozwoju na instytucje kredytowe i zakłady ubezpieczeń, które zgodnie z dyrektywą o rachunkowości nie są spółkami akcyjnymi lub z ograniczoną odpowiedzialnością bądź nie są uważane za ponoszące ograniczoną odpowiedzialność, w tym banki spółdzielcze oraz towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i spółdzielczych, pod warunkiem że spełniają one odpowiednie kryteria wielkości.
Zgodnie z projektowanymi przepisami, informacje o zrównoważonym rozwoju mają być prezentowane w odrębnej sekcji w sprawozdaniu z działalności oraz będą podlegać obowiązkowej weryfikacji, zaś biegli rewidenci będą mogli uzyskać dodatkową specjalizację w zakresie weryfikowania informacji o zrównoważonym rozwoju. Informacje będą oznakowywane za pomocą opracowanej taksonomii, co umożliwi ich maszynowy odczyt i analizę – a całe sprawozdanie z działalności będzie sporządzane w formacie XHTML.
Nowa dyrektywa ma zapewnić, że dane ujawniane przez jednostki będą porównywalne i wiarygodne, dzięki zastosowaniu jednolitych europejskich standardów raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju oraz obowiązkowej weryfikacji tych danych. Nowa sprawozdawczość ma pozwolić jednostkom na łatwiejszy dostęp do pozyskania finansowania na rynku, na którym tworzy się silny trend tzw. zrównoważonego finansowania. Instytucje finansowe powinny przy ocenie jednostek bazować na nowej sprawozdawczości nt. zrównoważonego rozwoju, a to powinno zmniejszyć obciążenia administracyjne dla jednostek, które w przeciwnym razie musiałyby dostarczać szereg danych w odpowiedzi na indywidualne zapytania banków i innych uczestników rynku.
W dyrektywie w sprawie sprawozdawczości niefinansowej nałożono na przedsiębiorstwa wymóg przekazywania informacji zarówno na temat tego, w jaki sposób kwestie zrównoważonego rozwoju wpływają na ich wyniki działalności, sytuację i rozwój (perspektywa „od zewnątrz do wewnątrz”), jak i na temat ich wpływu na ludzi i środowisko (perspektywa „od wewnątrz na zewnątrz”), co często nazywa się „podwójną istotnością”.
Głównymi użytkownikami informacji na temat zrównoważonego rozwoju ujawnionych w sprawozdaniach rocznych przedsiębiorstw są inwestorzy, ale także organizacje pozarządowe, partnerzy społeczni i inne zainteresowane strony.
Warto też pamiętać, że kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem, oznaczają̨ – zgodnie z nową dyrektywą – czynniki zrównoważonego rozwoju w rozumieniu art. 2 pkt 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 oraz czynniki z zakresu ładu korporacyjnego. Oznaczają zatem – poza ładem korporacyjnym – kwestie środowiskowe, społeczne i pracownicze, kwestie dotyczące poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji i przekupstwu.
Z kolei „sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju” oznacza zgłaszanie informacji dotyczących kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem, o których nowa dyrektywa mówi w art. 19a, 29a i 29d. Zakres tych informacji jest stosunkowo szeroki i np. w zakresie informacji z zakresu ochrony środowiska obejmuje informacje o: łagodzeniu zmiany klimatu; przystosowaniu się do zmiany klimatu; wodzie i zasobach morskich; wykorzystaniu zasobów oraz gospodarce o obiegu zamkniętym; zanieczyszczeniu; różnorodności biologicznej i ekosystemach. Z kolei w przypadku polityki społecznej, chodzi o informacje na temat: równych szansach dla wszystkich, w tym równouprawnieniu płci i równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości, szkoleniach i rozwoju umiejętności oraz zatrudnieniu i integracji osób niepełnosprawnych; warunkach pracy, w tym bezpiecznym i elastycznym zatrudnieniu, wynagrodzeniach, dialogu społecznym, rokowaniach zbiorowych i zaangażowaniu pracowników, równowadze między życiem zawodowym a prywatnym oraz zdrowym, bezpiecznym i odpowiednio dostosowanym środowisku pracy; poszanowaniu praw człowieka, podstawowych wolności, zasad i norm demokratycznych ustanowionych w Międzynarodowej karcie praw człowieka i innych podstawowych konwencjach ONZ dotyczących praw człowieka, Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej podstawowych zasad i praw w pracy i podstawowych konwencji MOP oraz Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Na zakończenie warto zauważyć, że tekst kompromisowy Rady uwzględnia większość uwag zgłaszanych przez Polskę w ramach prac nad dyrektywą i zgodnych z przyjętym w czerwcu 2021 r. stanowiskiem rządu w tej sprawie. Wypracowany tekst kompromisowy jest podstawą do podjęcia negocjacji z Parlamentem Europejskim, który współdecyduje w tym zakresie.
Zobacz też:
