Od 2022 do 2026 roku podatnikom prowadzącym działalność gospodarczą, przysługuje prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania, dodatkowych 50% wydatków poniesionych na robotyzację. W praktyce zatem, przy wydatkach kwalifikowanych (określonych wyraźnie w ustawie) podatnicy zarówno PIT, jak i CIT, mogą obniżyć podstawę opodatkowania o 150% tego, co zainwestowali w robotyzację.
Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2022 r. przepisami wprowadzonymi do ustaw o podatkach dochodowych przez tzw. Polski Ład (nowelizacja Polskiego Ładu na którą pracuje obecnie Sejm nie zmienia nic w tym zakresie), podatnik może odliczyć od podstawy obliczenia podatku, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych w roku podatkowym na robotyzację, przy czym kwota odliczenia nie może przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej (czyli ze źródeł innych niż zyski kapitałowe). Z ulgi mogą korzystać zarówno podatnicy CIT, jak i PIT. Z jednym, wszakże wyjątkiem. Z odliczenia nie można dokonywać od tzw. dochodu strefowego, czyli przy korzystaniu ze Specjalnych Stref Ekonomicznych lub Polskiej Strefy Inwestycji.
Przyjęte zasady odliczania ulgi oznaczają, że podatnik po pierwsze zaliczy 100% poniesionych wydatków do kosztów (o ile pozwala na to ogólna definicja kosztu podatkowego, a wydatek nie został wyłączony z kosztów uzyskania przychodów przez przepisy szczególne), a następnie połowę tych wydatków ponownie odliczy od dochodu w ramach ulgi. Odliczenie dotyczyło będzie jednak tylko kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację w latach 2022–2026.
W praktyce oznacza to, że gdy przedsiębiorca opodatkowany np. stawką 19% (np. CIT lub liniowym PIT) wyda na robotyzację 2 mln zł, to jego dochód pomniejszą nie tylko koszty w takiej właśnie wysokości, ale także dodatkowy 1 mln zł wynikający z odliczenia. W sumie zatem przychody zostaną pomniejszone nie o 2, ale o 3 mln zł. Dodatkowy zysk wynikający z obniżenia podstawy opodatkowania o dodatkowy 1 mln zł wyniesie zatem 190 tys. zł. Gdyby przyjąć, że szacowane koszty jednego robota wynoszą ok. 200 tys. zł, daje to taki efekt, jakby jeden na 10 kupionych robotów został sfinansowany niemal w całości z ulgi.
Co ważne odliczenia dokonuje się dopiero w zeznaniu rocznym, a zatem dopiero po zakończeniu roku podatkowego. Nie można zatem z ulgi korzystać w trakcie roku przy obliczaniu zaliczek na podatek. Podatnik, który skorzysta z tego odliczenia, będzie także zobligowany do złożenia, wraz z zeznaniem podatkowym, informacji zawierającej wykaz poniesionych kosztów (według określonego przez ministra finansów wzoru), które podlegają odliczeniu.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację zalicza się koszty nabycia (lub leasingu) fabrycznie nowych robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń peryferyjnych oraz innych rzeczy, funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi. Do kosztów kwalifikowanych zalicza się także koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz koszty nabycia usług szkoleniowych.
Warto zauważyć, że przepisy w sposób ścisły definiują, odpowiednio w art. 38eb ust.3 ustawy o CIT i art. 52jb ust. 3 ustawy o PIT, pojęcie „robota przemysłowego. Zasadniczo oznacza ono automatycznie sterowaną, programowalną, wielozadaniową, stacjonarną lub mobilną maszynę, o co najmniej 3 stopniach swobody, posiadającą właściwości manipulacyjne bądź lokomocyjne dla zastosowań przemysłowych, która spełnia wskazane w przepisach warunki. Nowe przepisy zawierają także definicję maszyn i urządzeń peryferyjnych.
Warto także pamiętać, że przepisy przewidują, że podatnik, który zbędzie środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne wymienione objęte odliczeniem przed końcem okresu ich amortyzacji, lub w przypadku umowy leasingu, przed końcem podstawowego okresu umowy leasingu, będzie obowiązany, w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiło to zbycie, do zwiększenia podstawy obliczenia podatku o kwotę uprzednio dokonanych odliczeń.
