Ministerstwo Finansów proponuje usunięcie kontrowersyjnych regulacji o tzw. ukrytej dywidendzie. MF doszło do wniosku, że przepisy o ukrytej dywidendzie nie są korzystne dla podatników i obecna, trudna sytuacja gospodarcza nie pozwala na ich wprowadzenie. Przepisy o ukrytej dywidendzie miały zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2023 roku. Regulacje te zatem znikną, zanim wejdą w życie. Niewątpliwie taki krok ze strony MF należy ocenić pozytywnie.
Wyłączenie z kosztów podatkowych
Tworząc przepisy o ukrytej dywidendzie, MF chciało przeciwdziałać takiej dystrybucji zysku ze spółki do jej udziałowców/wspólników, która dokonywana jest w sposób powodujący zmniejszenie dochodu do opodatkowania po stronie spółki, w wyniku zaliczenia przez spółkę quasi dywidendy (tj. ukrytej dywidendy) do jej kosztów podatkowych.
W przypadku wypłaty zysku w formie dywidendy, kwota wypłacanej dywidendy stanowi przychód podatkowy po stronie wspólników spółki, jednak sama spółka nie może zaliczyć wypłacanej dywidendy do swoich kosztów podatkowych. MF uznało, że w obrocie gospodarczym występują jednak sytuacje, w których spółka wypłaca zysk swoim wspólnikom w formie tzw. ukrytej dywidendy, tj. w takiej formie, która zasadniczo pozwala zaliczyć ten wydatek do kosztów podatkowych spółki. W celu przeciwdziałania takim praktykom, przewidziany w ramach Polskiego Ładu art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o CIT wskazywał, że w przypadku stwierdzenia, że wypłacane świadczenie ma charakter ukrytej dywidendy, podatnik – spółka nie miałby (od 2023 r.) możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów (w wartości tego świadczenia).
Ukryta dywidenda, czyli co
Przepis wskazywał – choć nieprecyzyjnie, co budziło największe obawy podatników – kiedy z ukrytą dywidendą będziemy mieli do czynienia. Za taką uznano trzy kategorie kosztów:
- koszty, których wysokość lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez spółkę lub wysokości tego zysku (tą kategorią objęte zostałyby na przykład wynagrodzenia za usługi wsparcia świadczone na rzecz spółki przez podmiot z grupy, często kalkulowane w oparciu o rentowność spółki),
- koszty, których racjonalnie działający podatnik nie poniósłby lub poniósłby, ale w niższej kwocie, w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany (objęte zostałyby zatem rozliczenia między spółką a jej wspólnikami, uznane przez organ podatkowy za nierynkowe),
- koszty obejmujące wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem spółki (objęte zostałyby na przykład umowy najmu nieruchomości przez wspólnika na rzecz spółki czy umowy licencyjne).
Dwie ostatnie kategorie kosztów nadal miałyby być zaliczane przez spółkę do kosztów podatkowych w przypadku, w którym suma tych kosztów, poniesiona w roku podatkowym, byłaby niższa niż kwota zysku brutto spółki w rozumieniu przepisów o rachunkowości.
Czasem trzeba zmienić zdanie
Z końcem czerwca resort finansów opublikował projekt nowelizacji ustawy o CIT, który zawiera ponad 20 zmian. Wśród nich jest też uchylenie wskazanych powyżej regulacji o ukrytej dywidendzie. Propozycja usunięcia przepisów o ukrytej dywidendzie jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez organizacje branżowe przedsiębiorców i ekspertów podatkowych.
MF doszło do wniosku, że brzmienie przepisów o ukrytej dywidendzie prowadziłoby do wątpliwości interpretacyjnych w zakresie wzajemnych zależności pomiędzy przepisami o ukrytej dywidendzie i przepisami o cenach transferowych. Co więcej – jak podkreśla MF – przepisy w zakresie ukrytej dywidendy mogłyby znacznie utrudnić działanie grup kapitałowych świadczących na rzecz spółek zależnych usługi wsparcia, uzależnione od rentowności tych spółek, jak również wpłynąć negatywnie na świadczenie usług licencyjnych. Wątpliwości pojawiły się także w obszarze potencjalnych skutków przepisów o ukrytej dywidendzie względem stosowanej na gruncie cen transferowych metody podziału zysku oraz korekty cen transferowych. Dodatkowo MF uznało, że w związku z szerokim zakresem przepisów, w praktyce, mogłyby dojść do sytuacji, w których z kosztów podatkowych spółek zostałyby wyłączone również wydatki gospodarczo uzasadnione, których celem nie jest wyłącznie korzystny podatkowo transfer nadwyżek finansowych spółki do jej wspólników.
Ponadto, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu zmian w ustawie o CIT, organizacje zrzeszające przedsiębiorców postulowały, aby ograniczyć przepisy anty-abuzywne, które mogą dotyczyć podobnych kategorii płatności. Tych samych kategorii kosztów mogłyby bowiem dotyczyć przepisy o ukrytej dywidendzie, podatku od przerzuconych dochodów oraz przepisy o minimalnym podatku dochodowym.
Wszystkie te argumenty spowodowały, że MF zaproponowało uchylenie przepisów o ukrytej dywidendzie. Niewątpliwie omawiana zmiana jest korzystna dla podatników.
Wejście w życie projektowanych zmian w ustawie o CIT zaplanowane jest – zgodnie z zapisami projektu – na 1 stycznia 2023 r.
