Niepewna sytuacja na rynku gospodarczym wywołana wybuchem epidemii COVID-19 może spowodować wiele utrudnień dla spółek prowadzących swoją działalność w Polsce. Z perspektywy podatkowej, jednym z obszarów, który w tym czasie powinien być szczególnie monitorowany przez polskie przedsiębiorstwa należące do międzynarodowych grup kapitałowych są ceny transferowe. W zależności od branży, w której dana grupa prowadzi swoją działalność, skutki zbliżającego się kryzysu gospodarczego mogą okazać się dotkliwe. To z kolei może przełożyć się na wzajemne rozliczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi należącymi do danej grupy, jak również na obowiązki dokumentacyjne i informacyjne w obszarze cen transferowych.
Poniżej przedstawione zostały zagadnienia, które w dobie spowolnienia koniunktury, wymagają analizy z perspektywy polskich spółek rozliczających się z podmiotami powiązanymi.
Model rozliczeń (w tym: profil funkcjonalny spółki)
Obszarem kreującym wiele pytań w kwestii wpływu epidemii na rozliczenia międzygrupowe jest możliwość zmiany dotychczasowej polityki cen transferowych i ustalonych w jej ramach metod kalkulacji i poziomu stosowanych cen. Przy założeniu niezmienionego zakresu i sposobu realizacji transakcji wewnątrzgrupowych, wszelkie zmiany w metodach kalkulacji i/lub poziomie cen, powinny być w pierwszej kolejności rozpatrywane z perspektywy rozkładu ryzyk pomiędzy podmiotami w związku z prowadzoną działalnością i realizowanymi transakcjami. Szczególnie wnikliwej analizy wymagają struktury, w których polskie podmioty działają jako jednostki ponoszące ograniczone ryzyko. Tak określony profil funkcjonalny spółki (producenta lub dystrybutora) rodzi pytania, czy gwarantowany jej dotychczas poziom rentowności może ulec zmianie lub podmiot taki może ponosić stratę (partycypować w stratach grupy) w sytuacji załamania rynku?
W celu określenia możliwości wprowadzenia zmian w dotychczasowej polityce cen transferowych, niezbędna jest zatem analiza modeli rozliczeń dotychczas funkcjonujących w grupie kapitałowej oraz umów je regulujących.
Kwestia rozliczeń międzygrupowych jest również istotna z perspektywy analizy zasadności przeprowadzenia korekt rozliczeń jeszcze przed zakończeniem roku finansowego.
Analiza porównawcza
Kolejnym zagadnieniem ważnym dla polskich podmiotów z perspektywy zarówno bieżących rozliczeń wewnątrzgrupowych, a także przygotowania dokumentacji cen transferowych za rok 2020, są analizy porównawcze. Analizy porównawcze stanowią obowiązkowy element dokumentacji lokalnej i służą do określenia rynkowego poziomu wynagrodzenia spółki testowanej. Zgodnie z przepisami dotyczącymi cen transferowych, analizy porównawcze powinny podlegać aktualizacji nie rzadziej niż co trzy lata, chyba że zmiana otoczenia ekonomicznego w stopniu znacznie wpływającym na sporządzoną analizę uzasadnia dokonanie aktualizacji w roku zaistnienia zmiany. Z taką sytuacją spotkamy się zapewne już w tym roku. Zatem, ze względu na przewidywaną istotną zmianę sytuacji rynkowej dla większości branż, konieczna będzie aktualizacja analiz porównawczych nawet jeśli od ich sporządzenia nie upłynął okres 3 lat. Niestety, należy zwrócić uwagę, że w przypadku analiz sporządzanych w oparciu o zewnętrzne bazy danych, rynkowe dane porównawcze niezbędne do aktualizacji, odzwierciedlające aktualne warunki rynkowe, dostępne będą najwcześniej pod koniec 2021 i w 2022 roku. Tym samym, wykonanie tradycyjnego benchmarku nie będzie możliwe ani w trakcie 2020 roku, ani dla większości podmiotów prawdopodobnie przed upływem terminu do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych za 2020 rok. Zatem konieczne będzie oszacowanie wpływu pogarszającej się koniunktury na dotychczas ustalony rynkowy poziom cen/rentowności w inny sposób.
W sytuacji, gdy przy zachowaniu należytej staranności nie jest możliwe wykonanie analizy porównawczej, przepisy zezwalają na ustalenie i uzasadnienie rynkowego poziomu cen za pomocą tzw. analizy zgodności, wykazującej na jakich warunkach kontrolowana transakcja byłaby realizowana w danej sytuacji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi.
Oświadczenie zarządu oraz formularz TPR
Istotną kwestią, wynikającą z wyżej wymienionych kwestii, będzie również podpisanie przez zarząd oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok 2020. Należy pamiętać, że polskie przepisy o cenach transferowych, obowiązujące dla lat podatkowych rozpoczętych po 1 stycznia 2019 roku, wprowadzają nowy element oświadczenia. Od tej pory kierownictwo jednostki musi podpisać się pod stwierdzeniem, że ceny w transakcjach z podmiotami powiązanymi są rynkowe. Zatem w celu upewnienia się, że transakcje te są realizowane w trakcie 2020 roku na zasadach rynkowych, istotna jest analiza i odpowiednie dostosowanie studiów porównawczych.
Wspomniane przepisy nakładają również na podatnika obowiązek przygotowania formularza TPR, w którym będą zaprezentowane ceny/rentowność podmiotu w podziale na zawierane transakcje i odniesione do wyników analiz porównawczych. Zatem wypracowanie odpowiedniego podejścia do aktualizacji analiz porównawczych oraz prawidłowego określenie rynkowego poziomu wynagrodzenia jest również ważne w kontekście przygotowania formularza TPR.
Uprzednie porozumienie cenowe
Skutki kryzysu gospodarczego mogą być również istotne dla podatników, którzy zawarli z organem podatkowym uprzednie porozumienie cenowe. Podstawą obowiązywania porozumienia są bowiem analizy porównawcze oraz założenia krytyczne, które mogą okazać się trudne do spełnienia w dobie spowolnienia gospodarczego. Dlatego też, również w tym przypadku, konieczna będzie weryfikacja uzgodnionych założeń oraz ewentualna renegocjacja ustaleń z Szefem KAS.
Kontrole podatkowe w obszarze cen transferowych
W ostatnim czasie obserwujemy duże zainteresowanie organów podatkowych kwestiami związanymi z cenami transferowymi. Kontrole podatkowe w tym obszarze są przeprowadzane regularnie. Ze względu na wiele aspektów związanych z cenami transferowymi w czasach kryzysu gospodarczego (wymienione wyżej kwestie związane z modelami rozliczeń wewnątrzgrupowych, analizami porównawczymi lub oświadczeniem zarządu), można się spodziewać dalszego wzrostu liczby kontroli w zakresie transakcji z podmiotami powiązanymi. W konsekwencji, odpowiednie działania we wskazanych obszarach należy podjąć jak najszybciej, aby spełnić wymogi formalne określone polskimi przepisami o cenach transferowych.
Alert do pobrania w wersji PDF dostępny jest – TUTAJ
Czytaj więcej o „Tarczy antykryzysowej”:
- objaśnienia MF do rozwiązań COVID-owych,
- księgowe i podatkowe ujęcie wybranych instrumentów wsparcia tarczy antykryzysowej,
- przegląd założeń „tarczy antykryzysowej 4.0”,
- „tarcza antykryzysowa 4.0” – zmiany w rozliczeniach podatkowych,
- dopłaty z budżetu do odsetek dla firm – „tarcza antykryzysowa 4.0”.
